İş yoğunluğu, yapılması gerekenler, aranacak kişiler, faturalar ve kalp kıran sözlere karşı; rahatlatıcı, neşelendiren, mutluluk veren bir yol ararız. Sıklıkla en yakında da yemek vardır. Yetişemiyoruz, stres oluyoruz ve mutfak kapısını aralıyoruz.

Hissettiğimiz kaygı ve tükenmişlik hissi aşırı yeme dürtümüzü tetikleyen en güçlü unsurlardan biridir. Ancak hissettiğimiz her yoğun duyguya karşı baş etme yöntemi olarak yemeğe yönelmek, yemekle olan ilişkimize zarar verebilir.

Duygusal yeme; bir duyguyla baş etmek için yiyeceklerin kullanılması ve bu durumun çok sık yaşanarak kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyecek kadar hayatını zorlaştırması durumunda çözülmesi gereken bir problemdir.

En basit haliyle duygusal yeme; hissettiğimiz yoğun duygulardan kaçmak amacıyla aç olmadığımız halde durdurulamayan bir yeme dürtüsüyle yiyeceklere yönelmek olarak tanımlanabilir.

Duygusal yeme döngüsü nasıl işler?

• Yoğun bir duygu hissedilir: örneğin yalnızlık...
• Bu yoğun duyguyu bastırmak için bir yiyecek tüketilir: Sıklıkla karbonhidrat ve yağ içerenlerdendir.
• O yiyeceği yerken, kısa süreli mutluluk ve tatmin duygusu hissedilir.
• Yiyecek bittiğinde ‘’Onu gereksiz yere yedim.’’ düşüncesiyle pişmanlık hissedilir.
• Pişmanlık duygusunu bastırmak için tekrar bir şeyler yeme dürtüsü gelir.

Daha iyi hissetmek için yeme, ardından gelen suçluluk, suçluluğu bastırmak için tekrar yeme... Ve bu kısır bir döngü olarak devam eder.

O yemeğe gerçekten ihtiyacımız olduğu için mi yiyoruz yoksa duygusal açlıktan dolayı mı yiyoruz nasıl anlarız?

1) Duygusal açlık bir anda gelirken, fiziksel açlık yavaş yavaş kendisini gösterir.

Duygusal açlık: Yoğun duyguya sebep olan olayın yaşandığı anda akla direkt yemeğin gelmesidir. Belki de son atıştırmalığın üzerinden kısa bir zaman geçmiştir ve duygusal açlık yemek zamanına bağlı değildir en son ne zaman yediğinize dikkat etmeden bir anda küt diye gelir.

Fiziksel açlık: Yavaş yavaş artan acıkma hissiyle ortaya çıkan açlıktır, midede guruldama ve kazınma eşlik eder. Son öğünden itibaren saatler geçtikten sonra bedeniniz acıkmaya başlar ve ‘’bir şey yesem iyi olabilir aslında’’ diye düşünürüz. Doygunluk hissettiğimizde ise yemeyi durdurmak kolaydır.

2) Yeme isteğinizin sebebi baş etmeye çalıştığınız bir duygu mu?

Duygusal açlık: O anda yemek yemek en iyi seçenek gibi hissedilir. Ve mantığımız bize ‘’Her şeyin geçmesi sadece o yiyeceğe bağlıymış ve onu yemeden sorunlarımızın üstesinden gelemeyeceğimizi’’ söyler.

Önünde zorlu bir görev var. Tamamlamak için tam adım atacaksın bir dakika  sonra açlıktan ölüyormuş gibi hissediyorsun. 
(Bedenin aslında aç olmayabilir; ancak yeni bir göreve başlama konusunda sadece stres oldun.)

Fiziksel açlık: Aklımızdan geçen ’bir şey yesem iyi olabilir aslında’’ düşüncesine karşılık yiyebileceğimiz tüm seçeneklere göz atarız.

3) Aklınızdan geçen tek bir yiyecek mi var?

Duygusal açlık: Belirlenen tek bir yiyeceğe karşı tüketme arzusu yaşanır. Örneğin; çikolata, pasta, makarna cips gibi...

Fiziksel açlık: Spesifik bir yiyecek yemekten öte, enerji ihtiyacına karşılık ‘’En hızlı ve kolay ne yiyebilirim?’’ düşüncesiyle hareket eder ve bir şey yemek açlık hissimi bastıracak diye düşünürüz.

4) O yiyecek hemen şimdi yenmeli!

Duygusal açlık: Yaşanılan hissi durdurabilmek için anında o yiyeceğe ulaşılmayı içerir. Duygusal olarak doymayı daha fazla erteleyemeyiz.

Fiziksel açlık: Hissedilen belirtiler kademeli olarak artsa da yemeğe erişim için biraz daha bekleyebilir ve yemeye başlamak için zaman tanır.

5) Yemeği sonlandırmak

Duygusal açlık: Yeterince yemeye rağmen doymuş hissetmeme mutfakta dolaşarak, buzdolabını sürekli açıp kapatarak midenizi dolu hissetseniz bile hala bir yiyecek arayışında olursunuz.

Fiziksel açlık: Yediğiniz yiyeceğin içeriğine ve hacmine bağlı olarak tokluk duyumları kademeli olarak fark edilir.

6) Yedikten sonra pişmanlık hissi var mı?

Duygusal açlık: Sanki bir başkası bu yiyecekleri ağzınıza sokuyor gibi hissediyor musunuz? Önünüzdeki kek tabağınızdan midenize bir anda mı tıkılıyor? Ve sebebini anlamadığın bir suçluluk hissiyle nabzın yükselerek terlemeye mi başlıyorsun?

Fiziksel açlık: Bedeninizi beslemeye yönelik olarak bir şey yiyerek verdiğiniz karşılık negatif bir duygu yaratmaz.  

Duygusal açlık yiyecek düşünmeyeceğiniz anlarda bile ortaya çıkan bir şeydir.

Yeme isteğinizin sebebi duygusal açlık değilse ne olabilir?

• Alışkanlık olabilir
• Yeterli enerji ve protein almamış ve acıkmış olabilirsiniz
• Uzun süre kendini aç bırakıyor ardından yoğun bir yemek yiyor ve kan şekerini hızlı yükseltiyor olabilirsiniz. Kan şekeri ne kadar hızlı yukarı çıkarsa benzer şekilde aşağıya düşerek sizi daha erken acıktırıyor olabilirsiniz.
• Acıkmanızın altında yatan reaktif hipoglisemi ya da insülin direnci gibi sağlık sorunları yaşıyor olabilirsiniz.
• Canınız sıkılmış ve pek de önemsemeden bir şeyler atıştırmak istemiş olabilirsiniz.